Ifloslangan qo‘llar, maishiy chiqindilar, hasharotlar (pashsha) orqali yuqadigan kasallik - qorin tifi

Qorin tifi yuqumli ichak kasalligi bo‘lib, uni tif tayoqchasi qo‘zg‘atadi. Yuqish omillari suv, oziq-ovqatlar, ifloslangan qo‘llar, maishiy chiqindilar, hasharotlar (pashsha) hisoblanadi.

Shuni alohida ta’kidlab o‘tish lozimki ushbu kasallikka chalinganlar orasida kasallikni tashuvchi hisoblanganlar dispanser nazoratida turadi va ular yilda bir marotaba tibbiy ko‘rikdan o‘tkaziladi.

Qorin tifi qanday kasallik? Kasallik belgilari... Profilaktik tadbirlar... Bu va shu kabi boshqa savollarga Sanepidqo‘mita Epidemiologiya va o‘ta xavfli yuqumli kasalliklar bo‘limi yetakchi mutaxassisi Nazira Karshieva javob berib o‘tdi.

–                       Ichterlama qanday kasallik?  

– Ichterlama  Salmonella jinsi bakteriyalari keltirib chiqaradigan bakterial yuqumli kasallik bo‘lib, ingichka ichak  limfa tizimining yarali shikastlanishi, bakteriemiya, umumiy  intoksikatsiya, shuningdek, uzoq muddatli bakterial tashish tendensiyasi bilan tavsiflanadi.

Ichterlama kasalligining tayoqchasi inson tanasidan tashqarida uzoq vaqt saqlanib qolishi mumkin, biroq, u qaynatilganda, antiseptiklar, xlorli  moddalar va ishqorlar ta’sirida tezda o‘ladi, past haroratlarda  kasallikni qo‘zg‘atuvchilari bir necha oy davomida yashashi mumkin.

– Kasallikning yuqish yo‘llariga to‘xtalib o‘tsangiz?   

– Kasallik  kasallangan  odamdan odamga qaynatilmagan suv ichish, ifloslangan suv havzasida suzish, kasallik qo‘zg‘atuvchilari bilan ifloslangan oziq-ovqat mahsulotlari, jumladan sut va sut mahsulotlari,  yaxshi qovurilmagan va noto‘g‘ri saqlangan go‘sht,  yuvilmagan sabzavot va mevalarni iste’mol qilishda va maishiy muloqot orqali yuqadi.

Kasallikning infeksiya manbai har doim odam — kasallikning o‘tkir bosqichida bo‘lgan yoki bakteriyalar tashuvchisi bo‘lgan bemor hisoblanadi.

Ichterlama diagnostikasining eng ishonchli usullari bu laboratoriya tekshiruvlari va eng aniq va tezkor usuli bemorlarni qonini tekshirish hisoblanadi.

– Barchani qiziqtirgan savolga mutaxassis sifatida javob bersangiz. Ushbu kasallikka chalinganlar qanday davolanadi?

– Infeksiya o‘ta zararli bo‘lib, kasallik qiyin va ko‘pincha murakkab bo‘lganligi sababli, tifni davolash kasalxonaning yuqumli kasalliklar bo‘limida amalga oshiriladi. Kasallik paytida bemor yotoq rejimiga rioya qiladi va infeksiya boksidan chiqmaydi. Davolash bemorning tana harorati  o‘n kun davomida normal holatga kelguniga qadar davom etadi va quyidagilar o‘tkaziladi: antibiotiklar, yo‘qotilgan suyuqlik o‘rnini qoplash, yuqori oqsilli yumshoq parhez .

Antibakterial dorilarni qabul qilish bir necha oy davom etadi. Bemorlarning ahvolini doimiy nazorat qilish asoratlarni erta aniqlash va ularning rivojlanishining oldini olishga imkon beradi. Kasalxonadan chiqarilgandan so‘ng, bemor dispanser nazoratida  ro‘yxatda bo‘ladi

– Ayting-chi, O‘zbekistonda mazkur kasallik qayd etib turiladimi?

  – O‘zbekistonda ichterlama kasalligi ko‘p yillardan beri deyarli uchramaydi.

– Eshitimizcha ushbu kasallikka chalinganlar umrining oxirigacha dispanser nazoratida bo‘lishar ekan. Buning sababi nimada?

– Ichterlama uzoq muddatli bakterial tashish tendensiyasi bilan tavsiflanadi.

– Suhbat so‘nggida ichterlamani qanday oldini olish mumkinli yuzasidan tavsiyalaringizni berib o‘tsangiz?

– Profilaktika choralariga quyidagilar kiradi:

1. ifloslangan suv havzalarida suzmaslik;

2. faqat tozalangan yoki qaynatilgan suv ichish;

3. ovqat tayyorlashda gigiyena qoidalariga ehtiyotkorlik bilan rioya qilish;

4. qo‘lni sovun bilan tez-tez yuvish;

5. suv havzalari va chiqindi suvlarni dezinfeksiya qilish.

6. ichterlama kasalligining tashuvchilari oziq-ovqat bilan bog‘liq bo‘lgan muassasalarda ishlashga ruxsat etilmaydi.

Sanepidqo`mita Axborot xizmati